Đất không có Sổ đỏ, người sử dụng đất bị hạn chế rất nhiều các quyền của mình, ngoài ra trong một số trường hợp có liên quan như nhận chuyển nhượng, nhận thừa kế… cũng gặp những gặp những rủi ro pháp lý nhất định, thậm chí có thể bị phạt vi phạm hành chính. Mức phạt đối với hành vi này được quy định như thế nào? Cùng Luật Hùng Phúc tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Đất không sổ đỏ được hiểu như thế nào?
“Sổ đỏ” là một thuật ngữ được xã hội hay dùng để phân biệt Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với “Sổ hồng”- Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, “Sổ xanh”- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cấp cho hộ gia đình, cá nhân được Lâm trường giao đất để quản lý, khái thác, sử dụng… Người ta dựa vào mầu sắc, cụ thể là màu bìa các loại giấy đó để đặt tên, việc gọi tên này mang tính lịch sử. Hiện Nay, các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất “phôi” giấy chứng nhận mới có màu hồng và người ta chuyển tên gọi là Sổ hồng, tuy nhiên Sổ đỏ đã được Nhà nước cấp vẫn có hiệu lực pháp lý nên Sổ đỏ và Sổ hồng vẫn được sử dụng song song. Do đó, việc gọi là Sổ đỏ hay Sổ hồng chỉ mang tính chất ước lệ, đều là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của Luật Đất Đai 2024
Vậy, Đất không Sổ đỏ là gì? là đất chưa có một trong các loại giấy tờ sau:
- Giấy chứng chứng nhận quyền sử dụng đất;
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; hoặc
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất
2. Những hạn chế, rủi ro khi đất không có Sổ đỏ
– Không xác minh chính xác được nguồn gốc của đất: Nếu đất không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì sẽ gây khó khăn cho khâu xác minh chính xác nguồn gốc của đất đó, ai là người có quyền sử dụng đất. Người sử dụng đất sẽ không thể thực hiện đầy đủ các quyền, hưởng đầy đủ các quyền của người sử dụng đất.
– Dễ xảy ra tranh chấp: do không xác nhận được ai là người sử dụng đất, nguồn gốc đất như thế nào, nên luôn tiềm ẩn khả năng xảy ra tranh cấp về quyền sử dụng đất.
– Không được thế chấp để vay tiền: Theo Điều 45 Luật Đất đai 2024 thì việc thế chấp quyền sử dụng đất được tiến hành khi có Sổ đỏ.
– Bị hạn chế quyền sử dụng đất: Theo quy định pháp luật, thì người sử dụng đất không có Sổ đỏ sẽ bị hạn chế hoặc bị mất các quyền của người sử dụng đất như: Chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, cho thuê,… (chỉ trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp Giấy chứng nhận nhưng đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận (điểm a khoản 4 Điều 127 Luật Đất Đai ). Nếu thực hiện việc chuyển quyền sử dụng đất (chuyển nhượng, tặng cho..) còn có thể bị phạt vi phạm hành chính, phần xem ở mục 3 bên dưới.
– Khó được cấp phép xây dựng: Trong hồ sơ đề nghị cấp phép xây dựng nhà ở yêu cầu phải có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai. Vì vậy, đất không có Sổ đỏ sẽ rất khó xây mới, cải tạo hoặc sửa chữa nhà trên đó…

3. Mức phạt hành vi mua bán đất không sổ đỏ
Theo quy định tại khoản 1 Điều 45 Luật Đất đai 2024, có 05 điều kiện phải đáp ứng mới được phép chuyển nhượng đất như sau:
(i) Có Sổ đỏ
(ii) Đất không có tranh chấp hoặc tranh chấp đã được giải quyết bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bản án, quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phán quyết của Trọng tài đã có hiệu lực pháp luật;
(iii) Quyền sử dụng đất không bị kê biên, áp dụng biện pháp khác để bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự;
(iv) Trong thời hạn sử dụng đất;
(v) Quyền sử dụng đất không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.
Tại khoản 3 Điều 17 Nghị định 123/2024/NĐ-CP quy định từ ngày 04/10/2024, hành vi cố tình chuyển nhượng dù nhà đất không có Sổ đỏ, cá nhân thực hiện hành vi sẽ bị phạt hành chính từ 30 – 50 triệu đồng. Cụ thể:
“3. Hành vi chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất không đủ một trong các điều kiện theo quy định tại khoản 1 Điều 45 Luật Đất đai thì hình thức và mức xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi thừa kế hoặc tặng cho quyền sử dụng đất;
b) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi cho thuê hoặc cho thuê lại hoặc thế chấp bằng quyền sử dụng đất;
c) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi chuyển nhượng hoặc góp vốn bằng quyền sử dụng đất.”
Mức phạt trên là mức phạt đối với cá nhân, nếu đối tượng thực hiện hành vi vi phạm là tổ chức thì sẽ bị phạt gấp đôi và buộc phải thực hiện đầy đủ các biện pháp khắc phục hậu quả.
Biện pháp khắc phục hậu quả bao gồm:
- Bên mua phải trả lại đất
- Hợp đồng mua bán bị vô hiệu
- Nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm
- Buộc phải thực hiện việc đăng ký đất đai với trường hợp đất đủ điều kiện cấp Sổ đỏ
- Trường hợp bên bán là tổ chức đã giải thể, phá sản hoặc là cá nhân nhưng đã chết không có người thừa kế/chuyển đi nơi khác và cũng không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất: Bên mua phải thực hiện toàn bộ các biện pháp khắc phục hậu quả mà bên bán gây ra và buộc phải thực hiện đăng ký đất đai đối với mảnh đất đó.
3. LUẬT SƯ TƯ VẤN ĐẤT ĐAI TẠI VĨNH PHÚC, PHÚ THỌ
Các thủ tục hành chính đất đai tưởng chừng như đơn giản nhưng cũng sẽ tốn rất nhiều thời gian và công sức để thực hiện nếu người dân không nắm rõ quy định pháp luật liên quan. Thấu hiểu được điều đó, Luật Hùng Phúc cung cấp dịch vụ Luật sư tư vấn đất đai tại Vĩnh Phúc, Phú Thọ được thực hiện bởi các Luật sư giàu kiến thức pháp lý và kinh nghiệp thực tiễn trong lĩnh vực đất đai:
- Cấp sổ đỏ lần đầu, cấp đổi, cấp lại, đính chính sổ đỏ.
- Chuyển mục đích sử dụng đất.
- Chuyển nhượng, mua bán, đặt cọc, thế chấp, tặng cho, tách thửa.
- Giải quyết các tranh chấp liên quan đến đất đai.
- Tư vấn các quy định về thuế, phí, lệ phí.
- Tư vấn các quy định về thừa kế đất đai, tranh chấp thừa kế đất đai.
- Tư vấn và giải quyết các vấn đề pháp lý khác liên quan đến đất đai…
Với đội ngũ Luật sư có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm và tử tế, Luật Hùng Phúc cam kết mang đến cho khách hàng dịch vụ pháp lý xuất sắc nhất. Để làm được điều đó, chúng tôi luôn lấy khách hàng làm trung tâm để tư vấn, đưa ra phương án giải quyết có lợi nhất cho khách hàng, chỉ tiếp nhận các vụ việc/vụ án có khả năng thực hiện và tuyệt đối tuân thủ pháp luật.
Mọi vướng mắc cần trợ giúp liên quan đến các thủ tục hành chính đất đai, tranh chấp đất đai, ... Quý khách vui lòng liên hệ Hotline: 0984 62 4444 để được tư vấn chi tiết!
Công ty Luật TNHH Hùng Phúc
- Rủi ro mua bán nhà đất qua hợp đồng ủy quyền
- Định giá đất theo phương pháp thu thập
- Các trường hợp không phải nộp tiền sử dụng đất hằng năm khi sử dụng đất quốc phòng an ninh kết hợp lao động sản xuất
- Chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo được quy định như thế nào?
- Sổ đỏ bị sai số ô, số thửa phải xử lý như thế nào?